مدل‌سازی اثر سناریوهای مدیریت پوشش گیاهی بر پاسخ هیدرولوژیکی حوزه آبخیز قزاقلی، استان گلستان

نویسندگان

  • حامد روحانی استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه گنبد کاووس
  • حسین سلمانی دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
  • مجتبی محمدی عضو هیات علمی گروه احیاء مناطق خشک و بیابانی، مجتمع آموزش عالی سراوان-ایران
  • مهدی مردیان دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، اراک، ایران
  • واحدبردی شیخ دانشیار گروه آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
چکیده مقاله:

ارزیابی پروژه­های حفاظت آب و خاک امروزه از بنیادی­ترین مسائلی است که به منظور افزایش کارآیی برنامه‌ریزی­های آتی طرح­های اجرایی و مدیریتی منابع طبیعی صورت می­گیرد. در این میان نبود تجهیزات لازم به منظور اندازه­گیری و ثبت تغییرات ایجاد شده در برابر پدیده­های بحران­زا نظیر سیل و فرسایش، استفاده از مدل­ها را به منظور ارزیابی سناریوهای مختلف مدیریتی در دستیابی به اهداف ضروری می­سازد. هدف این مطالعه نیز بررسی اثر سناریوهای مختلف مدیریت پوشش گیاهی بر هیدرولوژی حوزه آبخیز قزاقلی با استفاده از مدل نیمه­توزیعی SWAT می­باشد. بدین منظور با انتخاب چهار گزینه مدیریتی شامل کشت بر روی تراس، جنگل­کاری، باغ­کاری و آگروفارستری، شبیه سازی رواناب در قالب 16 سناریوی مدیریتی انجام شد. در فرآیند تبدیل بارش به رواناب برای برآورد عمق حداکثر رواناب از روش استدلالی و برای برآورد حجم رواناب از روش شماره منحنی استفاده گردید. روندیابی جریان با استفاده از روش‌ ماسکینگام و محاسبه تبخیر و تعرق با استفاده از روش پنمن- مانتیس انجام شد. طبق نتایج، حالت ترکیبی سناریوهای مدیریتی (سناریوی 16 شامل تمام گزینه­ها) بیشتر تأثیر را بر کاهش رواناب سالانه دارد؛ به­طوری که منجر به کاهش 15/13 درصدی رواناب سالانه نسبت به وضع موجود شده است. در بین سناریوهای منفرد نیز سناریوی 5 (آگروفارستری) با 6/11 درصد بیشترین تاثیر را بر کاهش رواناب داشته است. در مقیاس زمانی ماهانه نیز بیشترین تأثیر سناریوها مربوط به ماه ژوئن و ژولای (خرداد و تیر) بود که دلیل آن مصادف بودن این دوره با زمان وقوع حداکثر رشد تاج پوشش گیاهی و در نتیجه افزایش زیاد تبخیر و تعرق و کاهش رواناب است. 

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

نقش مدیریت پوشش گیاهی بر میزان روانآب سطحی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز کچیک، استان گلستان)

وجود پوشش گیاهی در هر منطقه سرعت جریان‌های سطحی را کاهش داده و سبب نفوذ بیشتر آب به داخل خاک می‌گردد. در نتیجه تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر کاهش سیلاب‌های مخرب خواهد داشت. منطقه مورد مطالعه یکی از مناطق حساس به فرسایش است که همه ساله اثرات جبران‌ناپذیری از فرسایش و رسوب را متحمل می‌شود. هدف این پژوهش بررسی نقش مدیریت پوشش گیاهی و به‌خصوص قرق بر کاهش میزان روانآب سطحی است. منطقه مورد تحقیق بخشی از حو...

متن کامل

ارزیابی پاسخ هیدرولوژیک حوزه آبخیز قزاقلی استان گلستان طی دوره های آتی تحت تاثیر تغییر اقلیم

  Concern about the impact of climate change on natural and socioeconomic systems has been increased in recent years and this issue caused an increasing interest in the scientific community . The aim of this study is to evaluate changes in parameters such as precipitation, minimum and maximum temperature by General Circulation Models (GCM) and its impact on average runoff using SWAT model in Gh...

متن کامل

پاسخ هیدرولوژیکی حوزه آبخیز چهل‌چای گلستان به تغییر اقلیم آینده

اثرات هیدرولوژیکی تغییر اقلیم چالش بزرگی برای برنامه‌­ریزی و مدیریت منابع آب است. تعیین اثرات تغییر اقلیم بر فرایندهای هیدرولوژیکی، پیش‌­نیاز تدوین استراتژی­‌های سازگاری با اثرات تغییر اقلیم می­‌باشد که لازمه مواجه با بحران کم‌­آبی در آینده است. هدف این پژوهش، بررسی اثر تغییر اقلیم بر رژیم هیدرولوژیکی حوضه رودخانه چهل‌چای در استان گلستان می‌­باشد. برای شبیه‌­سازی فرایندهای هیدرولوژیکی حوضه از م...

متن کامل

ارزیابی تغییر کاربری و تأثیر آن روی رژیم هیدرولوژیکی در حوزه آبخیز قزاقلی استان گلستان

تغییرات کاربری موجب تغییر مؤلفه­های مختلف چرخه هیدرولوژیکی و افزایش و یا کاهش مقادیر رواناب می شوند. هدف از این تحقیق بررسی پاسخ هیدرولوژیکی حوزه آبخیز قزاقلی در پاسخ به تغییر کاربری اراضی متناظر آن است. بدین صورت بعد از تغییر نوع کاربری در محیط gis ، چهار سناریو مدیریتی در دو جهت گرایش مثبت و منفی به مدل معرفی گردید و بعد از هر اجرای مدل خروجی مدل استخراج و با در نظر گرفتن تابع هدف ناش- ساتکلی...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 29  شماره 4

صفحات  51- 60

تاریخ انتشار 2017-02-19

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023